نقد اخلاق، جنسیت و تغییر مرزهای فاعل اخلاقی

author

  • مریم نصراصفهانی دکتری فلسفه، عضو گروه مطالعات زنان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
Abstract:

فلسفه اخلاق از زمان افلاطون و ارسطو تا چند دهه پیش نه فقط ساخته فلاسفه مرد بوده که متناسبِ مخاطب مرد هم پرداخته‌ می‌شده است. در دهه‌های اخیر زنان فیلسوف در حوزه‌های گوناگون فلسفه اخلاق قلم زده‌اند. برخی به اخلاق فضیلت-بنیاد جان تازه‌ای بخشیده‌اند؛ برخی اخلاق مراقبت-بنیاد را پرورانده‌اند و برخی مانند فمینیست‌های رادیکال از اخلاق عشق سخن گفته‌اند. گرچه این متفکران همگی به یک نحله فکری تعلق ندارند، اما از نوشته‌های آنان آوای مشترکی به گوش می‌رسد که  با جریان غالب در فلسفه اخلاق متفاوت است. این مقاله به بررسی این صدایِ متفاوتِ مشترک پرداخته‌ و نشان داده است که این متفکران، در تقاضا برای به رسمیت شناختن عواطف و روابط انسانی در فلسفه اخلاق متفق هستند. با به رسمیت شناختن عواطف و روابط، مفهوم خودآیینی به چالش کشیده شده و مرزهای فاعل اخلاقی از درون و بیرون تغییر می‌کند. خودِ اخلاقی نه تنها نسبت به اعمال جوارحی که نسبت به حالات درونی خود نیز اخلاقاً مسئول بوده و باز مسئولیت اخلاقی متفاوتی نسبت به دیگرانِ نزدیک خود خواهد داشت. ورود نگاه جنسیتی به اخلاق در نهایت همیشه به دنبال واگرایی ذاتگرایانه نیست که پیشنهاداتی برای دستیابی به همگرایی دارد که در این مقاله بررسی شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی تغییر جنسیت

زمینه: مساله تغییر جنسیت یکی از مسائل بحث برانگیز دنیای امروز است، به‌طوری که کشورها، ادیان و نظام‌های حقوقی مختلف جهان رویکردهای متفاوتی نسبت به آن دارند. دین اسلام و به‌ویژه مذهب شیعه این موضوع را به‌طور کامل مورد بررسی قرار داده و عمل تغییر جنسیت را با رعایت الزامات و شرایط خاص مجاز می‌داند. همینطور وضعیت فرد را بعد از انجام اعمال تغییر جنسیت تا حدود زیادی روشن ساخته است. با این حال افراد زی...

full text

مرزهای اخلاقی بازار بررسی و نقد کتاب «آنچه با پول نمی‌توان خرید»

مایکل سندل در کتاب «آنچه با پول نمی‌‌توان خرید؟مرزهای اخلاقی بازار» به نقد سیاست‌‌های نئولیبرال می‌‌پردازد که عموما از دهه 70 در بسیاری از کشورهای جهان پیشنهاد و اجرا شد. نویسنده در کتاب «آنچه با پول نمی‌‌توان خرید» به نقد وضعیتی پرداخته که در آن سیطره یافتن سیاست‌‌های نئولیبرال باعث کالایی شدن و پولی شدن فزاینده روابط اجتماعی شده است؛ نویسنده نشان می‌‌دهد که چگونه روزمره‌‌ترین و پیش پا افتاده‌...

full text

جنسیت و «اخلاق مراقبت»

امروزه نظریه اخلاق مراقبت، به مثابه بدیلی برای نظریه های اخلاقی سنتی که مردسالار قلمداد می شود، از سوی برخی فمینیست ها ارائه شده است. خانم کَرول گیلیگان روش کولبرگ را در رشد قضاوت اخلاقی کودکان به کار گرفت و به نظریه ای در اخلاق رسید که آن را «اخلاق مراقبت» (ethics of care) نامید. یافته های وی بعدها به دست فیلسوفان و متفکران زن فمینیست تکمیل شد و به صورت نظریه ای اخلاقی در برابر نظریات رایج غرب ...

full text

بررسی و نقد نظریۀ اخلاقی برگسون و مبانی آن با تأکید بر نقد اخلاق تکلیف‌محور کانت

از سرآغاز تفکر فلسفی تا ظهور کانت،‌‌ قوۀ عقل نظری، بنیاد قوۀ عقل عملی لحاظ شده است. از جمله فیلسوفان صاحب نظر و تأثیرگذار غرب ـ در حوزۀ عقل عملی و اخلاق‌‌ ـ هانری برگسون فرانسوی است. در نظام فکری برگسون‌‌، با تغییر معنای ادراک به‌عنوان نخستین ثمرۀ کنش و واکنش، ایماژ انسان با عالم خارج‌‌، عمل و قوۀ عقل عملی بر نظر‌ورزیْ تقدم می‌یابد و نتیجۀ این چرخش مبنایی‌‌، در اخلاق برگسون نمایان می‌گردد. با تو...

full text

تأثیر جنسیت در اخلاق از نگاه فمینیسم و اسلام (با نگاه تأثیر بر سلامت اخلاقی)

Bioethics is an interdisciplinary course which includes public health. The public health is a general concept dealing with ethical, spiritual, cognitive, and physical issues. Ethical health is part of bioethics. This paper analyses the discourse between feminism and Islam regarding the influence of gender on ethics. Considering influence or lack of effect of gender on ethics is the most importa...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 2

pages  105- 123

publication date 2016-10-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023